Σε μεγάλο ασθενή της ΕΕ εξελίχθηκε τα τελευταία χρόνια η γερμανική οικονομία. Ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών, Φρίντριχ Μερτς, ζήτησε ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό, επικαλούμενος τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις που προκαλεί η επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Πλην όμως ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Γιοακίμ Νάγκελ, επεσήμανε ότι απαιτείται ταχεία συγκρότηση κυβέρνησης και ανάληψη πρωτοβουλιών, καθώς η οικονομία κινδυνεύει να παραμείνει σε ύφεση για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί μεταπολεμικά.

Από τον πόλεμο στην ανοικοδόμηση 

Η σημερινή εικόνα διαφέρει διαμετρικά εκείνης που κατάφερε να δομήσει στην παγκόσμια κοινή γνώμη η Γερμανία, τα πρώτα χρόνια μετά την ήττα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Βιομηχανική Επιθεώρηση παρακολούθησε στενά την πορεία της ανοικοδόμησης, φιλοξενώντας ήδη στο τεύχος Οκτωβρίου του 1950 άρθρο με τίτλο «Η Γερμανική Βιομηχανία εις νέαν περίοδον εξελίξεως». Ο υπέρτιτλος τόνιζε ότι είναι μόλις «πέντε έτη μετά την ιστορικήν ήτταν» και ο υπότιτλος υποστήριζε ότι «εκηρύχθη ο νέος βιομηχανικός πόλεμος».

«Όλαι αι πληροφορίαι εμφανίζουν αναγεννωμένην την γερμανικήν βιομηχανίαν», ξεκινά το άρθρο. «Τεράστια εργοστάσια, τα οποία από του τέρματος του πολέμου ευρέθησαν κατεστραμμένα, ανοικοδομήθησαν και ήδη αι υψικάμινοι αυτών εκπέμπουν νυχθημερόν καπνούς. Ο γερμανός εργάτης, που απέβαλε το ναζιστικόν προσωπείον, ελεύθερος πλέον κινείται και εργάζεται εντατικώς με την προσπάθειαν να εμφανίση μιαν νέαν βιομηχανικήν εποχήν εις την ανθρωπότητα». Επισημαίνεται, δε, ότι «η ίδια προσπάθεια καταβάλλεται ήδη και εις τον Ανατολικόν τομέα, όπου οι Ρώσοι, από της πρώτης στιγμής εφήρμοσαν το σοβιετικόν σύστημα ολικής εργασίας δια των δελτίων εργασίας. Όπερ σημαίνει ότι όποιος ή όποια δεν επιδείξη ωρισμένας ώρας εργασίας ημερησίως, δεν δύναται να προμηθευθή άρτον και λοιπά χρειώδη της πρώτης ανάγκης».

Στον ανατολικό τομέα το άρθρο υποστηρίζει ότι η έμφαση δίνεται στην παραγωγή στρατιωτικού υλικού για τη Σοβιετική Ένωση. Στον δυτικό «η πρώτη επανεμφάνισις της γερμανικής βιομηχανίας εγένετο διά της φαρμακευτικής τοιαύτης, δημιουργηθέντων εντελώς νέων εργοστασίων εις τα περιοχάς του Ρήνου και του ποταμού Μόζελ (…) Μετά την βιομηχανίαν φαρμάκων ήρχισεν η επανεμφάνισις της βαρείας βιομηχανίας δια της κατασκευής μηχανών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ως και ατμομηχανών τελευταίου συστήματος».

Όσο για τους εργαζόμενους, αυτοί απολαμβάνουν «πάσης προστασίας εκ μέρους του Κράτους και των βιομηχάνων, αλλά και ο εργοδότης χαίρει πλήρους εκτιμήσεως εκ μέρους του εργαζομένου». Και καταλήγει το άρθρο «υπό αυτάς τας συνθήκας, δεν είναι καθόλου υπερβολική η γνώμη Αμερικανών εμπειρογνωμόνων ότι ήρχισεν ήδη ο νέος βιομηχανικός πόλεμος μεταξύ Γερμανίας και των άλλων βιομηχανικών και εμπορικών χωρών».

Η κατανόησις του εργάτου 

Μόλις τον επόμενο μήνα, στο τεύχος Νοεμβρίου, υπάρχει νέο άρθρο, αυτή τη φορά με τίτλο «Μια επίσκεψις εις γερμανικόν εργοστάσιον». Υπογραμμίζεται ότι στον πυρήνα του γερμανικού θαύματος είναι «η κατανόησις του εργάτου, προς την μεγάλην αποστολήν του» η οποία «ουδαμού της γης συναντάται». Ο λόγος για την «πλήρη εθνικήν συνεργασίαν» καθώς «μεγαλύτερον κίνητρον της ανασυγκροτήσεως της γερμανικής βιομηχανίας είναι ο άκρατος πατριωτισμός».

Αναφέρεται, μάλιστα, απόσπασμα από άρθρο στην ελβετική εφημερίδα «Νόιε Πλαττ», σύμφωνα με το οποίο «το γερμανικόν θηρίον ξυπνά και πάλιν εις τας συνειδήσεις των Γερμανών εργατών» με αποτέλεσμα ο αρθρογράφος να διερωτάται «πού θα καταλήξει η υπόθεσις αυτή, εις την ειρηνικήν άμιλλαν ή εις έναν νέον πόλεμον μετά ωρισμένα έτη». Τα εκατομμύρια των νεκρών που προκάλεσαν οι Ναζί είναι πολύ πρόσφατα, με αποτέλεσμα όλοι διαρκώς να φοβούνται έναν νέο πόλεμο με τη Γερμανία.

Περιγράφοντας τις συνθήκες εργασίας, ο Ελβετός αναφέρει: «Χιλιάδες εργατών, ειδικευμένων και μαθητευομένων, με σκυμμένο το κεφάλι, ωσάν μηχαναί, συναντώνται εις πάσαν βιομηχανικήν κυψέλην. Καθένας γνωρίζει την εργασίαν του κατά τέτοιον τρόπον, ώστε να νομίζετε ότι είναι ρομπότ». Δουλεύει ακατάπαυστα το οχτάωρο, αλλά «όταν τερματίση την εργασίαν του, θα εύρη να τον αναμένουν όλα τα σύγχρονα κομφόρ, που θα τον επαναφέρουν εις την πρώτην του ευδιαθεσίαν». Ειδική αναφορά γίνεται στις ιατρικές υπηρεσίες που προσφέρονται «εις παν εργοστάσιον».

Η ανασυγκρότηση της γερμανικής βιομηχανίας 

Η κυβέρνηση του Κόνραντ Αντενάουερ, που έχει τότε περίπου έναν χρόνο ζωής στη Δυτική Γερμανία, «παρακολουθεί μετά μεγάλου ενδιαφέροντος την ανασυγκροτούμενην βιομηχανίαν, παρέχουσα πάσαν δυνατήν βοήθειαν και συνεργάζεται στενώς μετά της Συμμαχικής Διοικήσεως». Για την τελευταία, όμως, υπάρχουν παράπονα, καθώς «δεν κατενόησεν ακόμη πλήρως την ανάγκην της ελευθέρας ανασυγκροτήσεως της γερμανικής βιομηχανίας». Ενδεικτικά αναφέρεται ότι «μετά μεγάλου κόπου επετράπη τελευταίως η παραγωγή χάλυβος μέχρι 12.000.000 τόννων ετησίως». Ο ίδιος ο καγκελάριος Αντενάουερ «συχνάκις επισκέπτεται τα διάφορα εργοστάσια και ομιλεί προς τους εργάτας, τονίζων προς αυτούς την σημασίαν της συμβολής των δια της εργασίας των εις την ανασυγκρότησιν της Γερμανίας».

Λίγα χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 1954, η Βιομηχανική Επιθεώρηση επανέρχεται με το άρθρο «Η σημερινή ακμή της γερμανικής βιομηχανίας και το ενδιαφέρον της δι’ επενδύσεις εις Ελλάδα». Ο συνεργάτης του περιοδικού, Παναγιώτης Τρουμπούνης, συμμετέχει σε αποστολή που διοργάνωσε η κυβέρνηση, υπό του πρωθυπουργού Παπάγου, στη Δυτική Γερμανία, στη Δανία και στη Νορβηγία. «Από τα ερείπια του πολέμου εις την πλήρη άνθησιν» αναφέρει ο υπότιτλος. Όπως, μάλιστα, επισημαίνει ο απεσταλμένος, η βιομηχανία των τριών χωρών «ενισχυομένη ποικιλοτρόπως από την πολιτικήν των κυβερνήσεων, προστατευομένη έναντι των ξένων ανταγωνισμών και υποστηριζόμενη από την κατανάλωσιν ζωηρώς, επετέλεσεν αξιοθαύμαστα άλματα».

 «Η γερμανική βιομηχανία έχει ήδη κερδίσει την μάχην της» αναφέρει το άρθρο. «Και καλπάζει ακάθεκτος προς την κατάκτησιν της παγκοσμίου αγοράς, αφ’ ού κατέκτησεν ήδη την Ευρωπαϊκήν και εξήπλωσε τα προϊόντα της προς όλας τας κατευθύνσεις». Επισκέφθηκε εργοστάσια στις βιομηχανικές περιοχές του Ρουρ, της Κολωνίας και της Βαυαρίας. Στο Έσεν βρέθηκε στο εργοστάσιο του Άλφρεντ Κρουπ, ο οποίος «καταδικασθείς ως εγκληματίας πολέμου, από το δικαστήριον της Νυρεμβέργης το 1947 εις 12 ετών ειρκτήν και εις δήμευσιν ολοκλήρου της περιουσίας του, έτυχε χάριτος το 1951 από τον ανώτατον Αμερικανόν διοικητήν Μακ Κλόυ». Στις αρχές του 1953 «ανέλαβε την διεύθυνσιν όλων των επιχειρήσεων και πλέον βασιλεύη εις όλην την περιοχήν του Έσσεν».

Το γερμανικό «θαύμα»

Τα εγκωμιαστικά σχόλια για την πορεία της γερμανικής οικονομίας συνεχίζονται όλη τη δεκαετία του ’50. Το τεύχος Φεβρουαρίου του 1958 φιλοξενεί νέο άρθρο που διαπιστώνει ότι «με εκπλήσσοντα γοργόν ρυθμόν η νέα γερμανική βιομηχανία συνεχίζει την ανοδικήν πορείαν της». Επισημαίνεται ότι «πλείσται βιομηχανίαι ετελειοποίησαν τας μεθόδους παραγωγής», καθώς και πως η Στουτγκάρδη εξελίσσεται σε «κέντρον ανεφοδιασμού εις πετρέλαια». Ειδική μνεία γίνεται στη μελέτη των ισοτόπων, με τα οποία «είναι δυνατή η παραγωγή μεταλλίνων ελασμάτων και πλαστικών φύλλων, με διαφοράν πάχους ολίγων χιλιοστών του χιλιοστομέτρου».

Σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, τον Ιανουάριο του 1960, άρθρο στο περιοδικό αναφέρεται στην «Αεροπορική βιομηχανία της Γερμανικής Δημοκρατίας», δηλαδή της Ανατολικής Γερμανίας. Επικαλούμενο τον γερμανικό Τύπο, υποστηρίζει ότι «συμφώνως προς την γνώμην των δυτικογερμανών ειδικών, ουδείς δύναται να αρνηθή ότι η αεροπορική βιομηχανία της ανατολικής ζώνης εσημείωσε μεγάλας προόδους, κατά την παρελθούσαν τριετίαν». Έκτοτε «η ανάπτυξις της αεροπορικής βιομηχανίας συνεχίζεται με γοργόν ρυθμόν», απασχολώντας «χιλιάδας εργατών». Αναλυτική αναφορά γίνεται στην κατασκευή του πρώτου γερμανικού αεριωθούμενου σκάφους, τύπου «152».

Η θετική πορεία της γερμανικής οικονομίας θα συνεχιστεί και τη δεκαετία του ’60, με τη Βιομηχανική Επιθεώρηση να συνεχίζει να την παρακολουθεί στενά. Στο τεύχος Απριλίου του 1968, ειδικό σημείωμα παραθέτει τις δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομίας, Καρλ Σίλερ, στην έκθεση της Φρανκφούρτης, ο οποίος χαρακτηρίζει το 1968 έτος «των επιχειρηματιών, των μισθωτών και των ιδιωτών-καταναλωτών». Τάσσεται, δε, υπέρ της χορήγησης αυξήσεων 4%-5% στους μισθούς. Αν καταφέρει η κυβέρνηση που θα σχηματίσει ο Μερτς αντίστοιχες επιδόσεις, η Εναλλακτική για τη Γερμανία θα ξεφουσκώσει. Αλλιώς…