«Είμαστε έτοιμοι να λάβουμε μια οριστική απάντηση στο ερώτημα που θέτουμε ως πολιτικοί αναλυτές εδώ και αρκετό καιρό: Ποια είναι η πραγματική κατάσταση στην Τουρκία; Παραμένει ένα δημοκρατικό κράτος, ή είναι ένα απολυταρχικό καθεστώς;» με αυτό το σχόλιο στην Deutsche Welle, ο επικεφαλής του τμήματος Τουρκίας στο Κέντρο Ανατολικών Σπουδών στη Βαρσοβία της Πολωνίας, Karol Wasilewski, σχολίασε τη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης και ισχυρότερου αντιπάλου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Εκρέμ Ιμάμογλου.

Ο 54χρονος πολιτικός του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος συνελήφθη λίγα 24ωρα πριν χριστεί επισήμως ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης για τις επόμενες προεδρικές εκλογές, με το CHP να κάνει λόγο για «απόπειρα πραξικοπήματος σε βάρος του επόμενου προέδρου» της Τουρκίας. Η δίωξη σε βάρος του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, ένα 24ωρο μετά και την ακύρωση του πτυχίου του που είναι απαραίτητο για να διεκδικήσει την προεδρία, προκάλεσε «σεισμικές» αντιδράσεις στο εσωτερικό, όπου χιλιάδες πολίτες αψήφησαν τις απαγορεύσεις και πλημμύρισαν τους δρόμους διαδηλώνοντας κατά της σύλληψής του.

Ο πολιτικός που εξελέγη δύο φορές δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, κερδίζοντας και το 2019 και το 2024 τους υποψήφιους του κυβερνώντος συντηρητικού κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν, είναι αντιμέτωπος με δύο ξεχωριστές έρευνες – μία για δωροδοκία και νοθεία διαγωνισμών και μία για υπόθαλψη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν που θεωρείται τρομοκρατική ομάδα από την Τουρκία.

Αργά το βράδυ, η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ, Κάγια Κάλας και η Επίτροπος Διεύρυνσης, Μάρτα Κος αντέδρασαν (με καθυστέρηση που σχολιάστηκε) σκιαγραφώντας τη μεγάλη εικόνα των διώξεων στην Τουρκία, τονίζοντας ότι «οι συλλήψεις και οι κατηγορίες που απαγγέλθηκαν εναντίον εκλεγμένων αξιωματούχων, πολιτικών ακτιβιστών, εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, εκπροσώπων επιχειρήσεων, δημοσιογράφων και άλλων, από την αρχή του έτους, γεννούν ερωτήματα σχετικά με την προσήλωση της Τουρκίας στη μακροχρόνια δημοκρατική της παράδοση».

«Η πιο σκοτεινή πλευρά της διακυβέρνησης Ερντογάν βρισκόταν σε έξαρση στο παρασκήνιο», καθώς οι αρχές, επί μήνες, επιδόθηκαν σε μία επιχείρηση καταστολής κατά των πολιτικών του αντιπάλων, όσο ο Τούρκος πρόεδρος κατηγορούσε την αντιπολίτευση πως «δηλητηριάζει τη δημοκρατία», παρατηρούν οι Financial Times.

«Έχει διαβεί τον Ρουβίκωνα», δήλωσε στους FT ο πρώην βουλευτής Σουάτ Κινικλίογλου για τον Ερντογάν που παραμένει στην εξουσία από το μακρινό 2002. «Από εδώ και πέρα δεν υπάρχει επιστροφή γι’ αυτόν».

Οικονομικοί και γεωπολιτικοί τριγμοί

Η λίρα κατρακύλησε σε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου, και τελικά έκλεισε με πτώση 3,3%, καθώς εντείνονταν οι ανησυχίες για τις μετέωρες δεσμεύσεις του Ερντογάν για κράτος δικαίου, αλλά και για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που έχει επωμισθεί ο υπουργός Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσέκ.

Ο αναλυτής του ινστιτούτου Chatham House, Γκαλίπ Νταλάι, εκτιμά πως η σύλληψη του Ιμάμογλου μπορεί επίσης να υπονομεύσει τις ελπίδες της Άγκυρας να αξιοποιήσει τις ενισχυμένες αμυντικές και στρατιωτικές σχέσεις με την Ευρώπη ως εφαλτήριο για μια ευρύτερη συνεργασία με την ήπειρο. «Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης είναι το δεύτερο σημαντικότερο εκλεγμένο αξίωμα στη χώρα μετά τον πρόεδρο», λέει ο Νταλάι. «Το πρόβλημα είναι ότι αυτό που βλέπουμε τώρα θα δηλητηριάσει τη σχέση».

Ο Ιμάμογλου είναι μόνο ο τελευταίος από μία σειρά πολιτικών αντιπάλων του Ερντογάν που καταλήγουν «με τον έναν ή τον άλλον τρόπο» στη φυλακή. Ο Κούρδος ηγέτης Σελαχατίν Ντεμιρτάς κρατείται από το 2016, παρά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που έκρινε την κράτησή του παράνομη. Ο αρχηγός του εθνικιστικού κόμματος Νίκη, Ουμίτ Οζντάγ, φυλακίστηκε τον Ιανουάριο, αφού κατηγορήθηκε ότι προσέβαλε τον Ερντογάν και «υποκίνησε μίσος» μέσω αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα.

Οι επικριτές του Τούρκου προέδρου αμφισβητούν ευθέως το κυβερνητικό αφήγημα, κατηγορώντας τον Ερντογάν πως όλες αυτές οι διώξεις είναι πολιτικά υποκινούμενες με μοναδικό στόχο τη διατήρησή του στην εξουσία. «Αντιμετωπίζουμε μια μεγάλη τυραννία, αλλά θέλω να ξέρετε ότι δεν θα υποχωρήσω», ήταν τα λόγια του ίδιου του Ιμάμογλου λίγο πριν συλληφθεί.