Ένας δύστροπος προϊστάμενος μπορεί να μετατρέψει ακόμα και την πιο ενδιαφέρουσα εργασία σε ψυχοφθόρα καθημερινότητα. Όμως, στην περίπτωση που έχουμε την ατυχία να ανήκουμε στους υπαλλήλους ενός «δύσκολου» διευθυντή, η κατανόηση του τρόπου που λειτουργεί στις εκάστοτε συγκρούσεις μπορεί να μας βοηθήσει να αποφύγουμε τις εντάσεις και να προσεγγίσουμε τη συνεργασία με βαθύτερη επίγνωση και αποτελεσματικότητα.

Ο Jim Guinn, συγγραφέας του βιβλίου Πώς να τα Πας Καλά με Όλους: Ο Οδηγός για την Πρόβλεψη και Πρόληψη Συγκρούσεων στην Εργασία και στο Σπίτι, εξηγεί ότι κάθε άνθρωπος διαχειρίζεται τις διαφωνίες με βάση το δικό του προσωπικό «στυλ σύγκρουσης» και όταν μάθουμε να αναγνωρίζουμε αυτά τα μοτίβα, μπορούμε να αρχίσουμε να προβλέπουμε τις αντιδράσεις και να προσαρμόζουμε τη στάση μας αναλόγως, προς όφελος και των δύο πλευρών.

Ο χειρότερος τύπος προϊσταμένου: Ο «συνεργατικός υπό πίεση»

Σύμφωνα με τον Guinn, ο πιο δύσκολος τύπος διευθυντή είναι αυτός που μοιάζει συνεργατικός, αλλά στην πραγματικότητα ενεργεί υποκινούμενος από το άγχος της απόδοσης. Είναι εκείνος που θέλει να εμπλέκεται σε όλα, να λύνει κάθε πρόβλημα, να δείχνει φιλικός και προσιτός, αλλά στην ουσία να ελέγχει τα πάντα. Δεν εμπιστεύεται εύκολα, και ενώ δεν θα πει ποτέ ξεκάθαρα ότι είναι δυσαρεστημένος, θα ενοχληθεί βαθιά, χωρίς να το δείξει, αν δεν ακολουθηθεί ακριβώς η δική του μέθοδος.

Αυτός ο τύπος ηγέτη συχνά εμφορείται από την ανάγκη για αποδοχή αλλά και την ανάγκη για έλεγχο. Είναι δύσκολο να προβλέψουμε τις αντιδράσεις του, γιατί δεν είναι πάντα ειλικρινείς ή ουσιαστικά άμεσος στην επικοινωνία του. Συχνά θα δώσει την εντύπωση ότι όλα είναι καλά, ενώ μέσα του συσσωρεύεται ένταση.

Οι τρεις μορφές σύγκρουσης

Όπως σημειώνουν οι συγγραφείς – ο Guinn και ο συν-συγγραφέας John Eliot – οι περισσότερες συγκρούσεις εμπίπτουν σε τρεις κατηγορίες:

• Σύγκρουση καθήκοντος: Όταν κάποιος πιέζεται από την ανάγκη για επίτευξη στόχων και προθεσμιών.

• Σύγκρουση διαδικασίας: Όταν υπάρχει διαφωνία για τον τρόπο εκτέλεσης των καθηκόντων. Πολλές φορές συνοδεύεται από το τελεσίγραφο «ή με τον δικό μου τρόπο ή καθόλου».

• Σύγκρουση σχέσεων: Όταν η αιτία της έντασης βρίσκεται στα προσωπικά χαρακτηριστικά και τις ιδιοσυγκρασίες των εμπλεκομένων.

Οι πέντε βασικοί τύποι διευθυντών

Στο βιβλίο τους προτείνουν πέντε «στυλ» ηγετών και μεθόδους αντιμετώπισης ή και πρόληψης των κρίσεων.

1. «Λίγα λόγια και καλά»
   Υπάρχει ο τύπος προϊστάμενου που προτιμά να αποφεύγει κάθε είδους σύγκρουση και εργάζεται καλύτερα μόνος. Για να συνεργαστείτε μαζί του, να είστε σύντομοι και ουσιαστικοί και να αποφεύγετε τις άσκοπες συναντήσεις. Αν δεν απαντήσει, επιμείνετε.

2. Συνέπεια
   Ο επικεφαλής που αναζητά την επιτυχία και ρισκάρει συχνά, μπορεί να γίνει και επιθετικός. Σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να τηρείτε τις προθεσμίες και να είστε απόλυτα συνεπείς ως προς τις δεσμεύσεις σας.

3. Ανάλυση
   Ο διευθυντής που διαπνέεται με ορθολογισμό και μεθοδολογία, θέλει χρόνο και δεδομένα πριν πάρει αποφάσεις. Δείξτε του ότι σέβεστε τη διαδικασία ανάλυσης που έχει υιοθετήσει και πως είστε ανοιχτοί στη λογική του.

4. Ομαδικό πνεύμα
   Αν ο διευθυντής σας θέλει να έχετε πιο άμεση σχέση και να νιώθει ότι είναι μέλος της ομάδας, μπορεί να μη μοιραστεί όλα του τα παράπονα. Δείξτε του αποδοχή και μην είστε αποκλειστικά επαγγελματικο» – χρειάζεται μία πιο «ανθρώπινη» σύνδεση.

5. Υποστήριξη
   Ο επικεφαλής φαίνεται να θέτει το καλό της ομάδας πάνω από το προσωπικό του όφελος. Είναι ενθαρρυντικός, αλλά μπορεί να πληγωθεί όταν νιώσει ότι δεν τον εκτιμούν. Μην τον θεωρείτε δεδομένο — δείξτε συνέπεια και σεβασμό.

Η δύναμη της πρόβλεψης και της επίγνωσης

Γνωρίζοντας τον τρόπο που ο διευθυντής σας χειρίζεται τις διαφωνίες και τι τον ενοχλεί, αποκτάτε την ικανότητα να προβλέπετε και να διαχειρίζεστε τις καταστάσεις πριν εξελιχθούν σε σύγκρουση. Μπορείτε να διαμορφώσετε ένα περιβάλλον πιο αρμονικό, χωρίς να θυσιάζετε την αλήθεια ή την αυθεντικότητά σας.

Η αλλαγή ξεκινά πάντα με τη γνώση.
Όταν μάθετε να αναγνωρίζετε το μοτίβο της σύγκρουσης και να ανταποκρίνεστε με ευθυκρισία, δεν προστατεύετε μόνο την καριέρα σας — αλλά και την εσωτερική σας ισορροπία.