Τουλάχιστον 3 χαρακτήρες

Η ΖΩΗ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ

Η ζωή στα χρόνια της αβεβαιότητας
Φωτ. Iribeiro Fotografia / Pexels
Τι κρύβεται πίσω από τα σχετικά αισιόδοξα στοιχεία για τους ρυθμούς ανάπτυξης και η υπονομευτική λειτουργία της διατήρησης/ενίσχυσης των ανισοτήτων.

Με πρόβλεψη για ελαφρά υποχώρηση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ για το 2025 – στο 2,2%, έναντι 2,3% εκτίμηση για το σύνολο του 2024 (η χρονιά είχε κλείσει με +2,6% το δ’ 3μηνο) ενώ επίσης αύξηση 2,3% για το 2023, όσον αφορά δε τον πληθωρισμό επαναφορά σε ταχύτερο ρυθμό 2,8% για το 2025 ενώ προσφάτως είχε κινηθεί στο 2,6% (πάντως για το σύνολο του 2024 ήταν στο 3%) τοποθετήθηκε το ΙΟΒΕ σχετικά με τις προοπτικές της Ελληνικής οικονομίας. Σε ένα διεθνές και Ευρωπαϊκό περιβάλλον «πρωτοφανούς αβεβαιότητας» και «επίμονου δομικού πληθωρισμού».

Άμα ξύσει κανείς λίγο πιο προσεκτικά την επιφάνεια, βλέπει ότι από τους παράγοντες αύξησης του ΑΕΠ οι προσδοκίες στηρίζονται σε συνέχιση της αύξησης των πάγιων επενδύσεων το 2025 (η πρόβλεψη είναι για ένα +9,5%), με την ιδιωτική κατανάλωση να περνάει σε ελαφρά επιβράδυνση (+1,2%). Εδώ το πράγμα θέλει κάποια πρόσθετη προσοχή καθώς στο κλείσιμο του 2024 καταγραφόταν μεν ενίσχυση των επενδύσεων σε ένα +24,4% που εντυπωσιάζει, πλην στις επενδύσεις σε πάγια ο ρυθμός ήταν μόνον +9%. Η παραδοσιακή φέρουσα δύναμη της Ελληνικής οικονομίας – η ιδιωτική κατανάλωση – στο κλείσιμο της περασμένης χρονιάς κινήθηκε μεν αυξητικά (+0,8%) αλλά «με σημάδια κόπωσης». Την ίδια στιγμή, η δημόσια κατανάλωση – που είχε στηρίξει εν πολλοίς τις προηγηθείσες χρήσεις – έχει γυρίσει αρνητικά (-3,4%).

Για να βγει πέρα η έστω και οριακά αναθεωρημένη προς τα κάτω εκτίμηση για ανάπτυξη του 2025, προϋπόθεση είναι συνεπώς – κι αυτό τονίστηκε εμφατικά κατά την παρουσίαση των προβλέψεων ΙΟΒΕ από τον Νίκο Βέττα – να υλοποιηθούν τα έργα και συνολικά οι παρεμβάσεις υλοποίησης του Ταμείου Ανάπτυξης, από δίπλα και του ΕΣΠΑ. Το πρώτο όμως, περνάει στην τελική φάση λειτουργίας του (μέχρι τα μέσα 2026) και από παντού έρχονται επισημάνσεις ότι δεν θα πρέπει να αναμένονται παρατάσεις – οι συνήθεις passerelles/ «γέφυρες» για ημιτελή έργα. Στην παρουσίαση, ωστόσο, έγινε αναφορά και στις επισημάνσεις περιοχών κινδύνου των έργων Ταμείου Ανάκαμψης (διόλου αδιάφορο ότι και η Τράπεζα της Ελλάδος/ο Γιάννης Στουρνάρας χτύπησε σχετικό καμπανάκι), ενώ ακούστηκε και η πληροφορία για μη-καταβολές οφειλόμενων σε κατασκευαστικές εμπλεκόμενες σε έργα του Ταμείου Ανάκαμψης…

Στις παρουσιάσεις ΙΟΒΕ πάντα γίνεται μια συζήτηση που καταλήγει να είναι σεμιναριακού τύπου. Έτσι, τέθηκε στο τραπέζι το τι κρύβεται πίσω από τα σχετικά αισιόδοξα (έστω και συγκρατημένα…) στοιχεία για τους ρυθμούς ανάπτυξης, όπως άλλωστε και για την επίπτωση σε επίπεδο απασχόλησης – με την ανεργία να έχει περάσει ήδη στο 9,5% για το τέλος 2024, με πρόβλεψη 9,3% για το 2025. Συγκεκριμένα, συζητήθηκε διεξοδικά η υπονομευτική λειτουργία της διατήρησης/ενίσχυσης των ανισοτήτων, καθώς και της ύπαρξης ευρύτερων στρωμάτων εργαζομένων μεν, με οριακά εισοδήματα δε. (Τα οποία, επιπλέον, τα βλέπουν να συμπιέζονται ακόμη περισσότερα από τον πληθωρισμό, που πλήττει περισσότερο – λόγω καταναλωτικού προτύπου – τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα).

Αντίστοιχη, υπήρξε η επισήμανση της όλο και ισχυρότερης αβεβαιότητας που ενσωματώνεται – «την εποχή Τραμπ» –  στο διεθνές σύστημα. Από το οποίο επηρεάζεται αποφασιστικά η Ευρωπαϊκή οικονομία – από την οποία κυριολεκτικά «κρέμεται» η Ελληνική. Παρουσιάστηκε ένας ζαλιστικός δείκτης αβεβαιότητας της εμπορικής πολιτικής, όπου το σχετικό διάγραμμα σχεδόν χρειάζεται να σχεδιαστεί λογαριθμικά αν είναι να χωρέσει η αύξηση (από δείκτη 100 το 2016, άνω του 1000 αρχές 2019, στο 2000 στα τέλη 2019, τώρα εκτόξευση σχεδόν στο …6000). παράλληλα επισημάνθηκε κάθετη αύξηση των εισαγωγών στις ΗΠΑ από εταιρείες οι οποίες έσπευσαν να δημιουργήσουν αποθέματα ενόψει δασμών Τραμπ. Και από τις δυο πλευρές – αβεβαιότητα εξελίξεων, που ήδη παγώνει επενδύσεις και επισπεύδει κινήσεις προφύλαξης που αύριο θα φέρουν χαμηλότερη ζήτηση – προκύπτει παντού δυσχέρεια πρόβλεψης.

Όταν λοιπόν έγινε η συνολική συζήτηση για τις προβλέψεις και τις προοπτικές του αμέσως επόμενου χρονικού διαστήματος, η σταθερά επανερχόμενη έννοια ήταν η αβεβαιότητα, η κίνηση σε περιβάλλον ρευστότητας, η επίπτωση από το τράνταγμα στις εφοδιαστικές αλυσίδες άμεσα/το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων εμπορικών μπλοκ πιο μακροπρόθεσμα. Ειδικά για την Ελληνική περίπτωση, υπήρξε επιφυλακτικότητα να προβληθούν – όπως παλιότερα – εναλλακτικά σενάρια. Όπου… ευνοϊκότερο μεν θα ήταν εκείνο που θα βασιζόταν σε εντός μηνών απόσβεση της αναταραχής σε επίπεδο εμπορικής πολιτικής (ιδίως: πώς θα τοποθετηθεί η ΕΕ), δυσμενέστερο δε ουσιαστικά δεν προσεγγίζεται (καθώς μετάβαση σε καθεστώς ανοιχτού εμπορικού πολέμου δεν δίνει «ανεκτό» εξαγόμενο για μια οικονομία σαν την Ελληνική).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ