Όταν βρίσκονταν – τον παλιό καιρό – χαμένα στο σκοτεινό δάσος παιδιά, μιλούσαν δυνατά και τραγουδούσαν, να ακούν την αντήχηση των φωνών τους και να αισθάνονται ότι υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι γύρω. Και να φεύγει η μοναξιά , να απωθείται ο φόβος.  Η παραπομπή σε παραμύθια των αδελφών Γκριμ είναι διαφανής…

Στην τωρινή φάση της ζωής στον πλανήτη Τραμπ, με την είσοδο στην εποχή των δασμών («οι ξένοι ηγέτες έκλεβαν τις θέσεις εργασίας μας» / «ζούμε μια από τις σημαντικότερες ημέρες στην Αμερικανική ιστορία») μετά τις επιθετικά ειρηνευτικές πρωτοβουλίες του στο Ουκρανικό  και την συνειδητή υποτίμηση της Ευρώπης/των μέχρι προχθές συμμάχων (σαφέστερη τοποθέτηση από του Τζέι Ντι  Βανς στην Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, δεν θα μπορούσε να υπάρξει!) οι αντιδράσεις θυμίζουν ακριβώς αυτήν την πρακτική των παιδιών στο φοβιστικό δάσος.

Ήταν χαρακτηριστική, σ’ εμάς – τελευταίο-τροχό-της-αμάξης, βέβαια – η διαβεβαίωση Κυριάκου Μητσοτάκη ότι «με σχέδιο και με υπευθυνότητα, η Ελληνική οικονομία θα ανταπεξέλθει», όταν ακόμη και πιο οι προωθημένοι διεθνείς μελετητές διστάζουν να διατυπώσουν συγκεκριμένες προβλέψεις για την έκταση της επίπτωσης των δασμών Τραμπ (της επίπτωσης στις πραγματικές οικονομίες, σε όρους ΑΕΠ, ή πάλι τις αμεσότερες συνέπειες σε επίπεδο πληθωρισμού/επιτοκίων, παραπέρα σε επίπεδο επενδύσεων: η βαθιά διατάραξη στα διεθνή χρηματιστήρια με χαμηλό 5ετίας ήταν απλώς ταραχή στην επιφάνεια, το κύμα βάθους αναμένεται). Συγκριτικά, π.χ., με του Εμμανουέλ Μακρόν την έκκληση – προς τις εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στις ΗΠΑ – να αναστείλουν προσωρινά μελλοντικές επενδύσεις μέχρι να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα με τις ΗΠΑ», ή πάλι της Ούρσουλας φον ντερ Λάϊεν την διατύπωση «θα επιβάλλουμε πρόσθετα αντίποινα, αν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις [με ΗΠΑ]», οι τοποθετήσεις Μητσοτάκη μπορούν να θεωρηθούν ακόμη και επιμελημένα ζυγιασμένες. 

Αρκεί μόνο να μην ολισθήσει η ελληνική θέση σε μια στάση μικρομεγαλισμού με το «θα συμμετάσχει [η Ελλάδα] ενεργά στην συνδιαμόρφωση της ενιαίας Ευρωπαϊκής αντίδρασης απέναντι στην νέα πραγματικότητα». Τι εννοούμε; Ότι από τις δυο ατραπούς που ανοίγονται για κάποιου είδους απάντηση στους δασμούς Τραμπ – όταν, βέβαια, θα έχουν προσδιοριστεί αληθινά: αλλά π.χ. ήδη οι αγορές αλουμινίου και χάλυβα δέχονται τους κραδασμούς: Metlen και συγκρότημα Βιοχάλκο το γνωρίζουν – η μεν μία, δηλαδή της αντισταθμιστικής στήριξης των κλάδων που θα πληγούν, έχει δημοσιονομικό κόστος ενώ η άλλη, η δυναμική συστράτευση σε αντίμετρα (και μάλιστα σε αντίμετρα πέρα από τα δασμολογικά σε προϊόντα, δηλαδή σε μέτρα τα οποία θα αφορούν τις υπηρεσίες π.χ. της ψηφιακής οικονομίας ή/και των χρηματοπιστωτικών) έχει νάρκες ακριβώς λόγου του ότι αποτελεί terra incognita για μια Ευρώπη που στο διεθνές εμπόριο παραδοσιακά «ακολουθεί».

Αν, λοιπόν, είναι να υπάρξει στήριξη – ή, ήδη υπόσχεση για στήριξη – των ελληνικών εξαγωγών (και μην μιλούμε μόνο για προϊόντα της μεταποίησης: υπάρχει και το ελαιόλαδο και τα κρασιά, ακόμη και οι ελιές ή η φέτα που έχουν παλέψει για να ξεκολλήσουν) χρήσιμο είναι να ξεκαθαρίζεται πόθεν οι πόροι και πώς θα επιδιωχθεί τεχνικά η στήριξη. Δεν αρκεί η συνεχής αναφορά στον δημοσιονομικό χώρο «που μας έδωσε η ρήτρα διαφυγής – Ευρωπαϊκή απόφαση στην οποία καθοριστικά συνέβαλε και η Ελλάδα»: ήδη με ένα φιλόδοξο εξοπλιστικό 12ετίας, συν αυξήσεις μισθών στις Ένοπλες Δυνάμεις, συν υποσχέσεις/προσδοκίες αντίστοιχων αυξήσεων στα Σώματα Ασφαλείας στην ΔΕΘ, συν 13^η σύνταξη ή κάτι αντίστοιχο, τα περιθώρια ροκανίζονται. Στις δε πιο μαχητικές τάσεις αντιπαράθεσης στον υπό εκκόλαψιν εμπορικό πόλεμο της ΕΕ με την Ουάσιγκτον (δεν είναι χωρίς ενδιαφέρον ότι οι δασμοί Τραμπ /baseline tariffs είναι 10% προς Βρετανία, Αυστραλία ή και Τουρκία, πλην όμως 20% προς χώρες ΕΕ και 24% προς Ιαπωνία), ότι αντανακλαστικά Βρυξελλών και Βερολίνου να απειλούν με μέτρα που (θα) αφορούν τις συναλλαγές επί υπηρεσιών ανοίγουν πρωτόγνωρο ναρκοπέδιο.

Σ’ αυτούς τους μήνες που έρχονται, οι χώρες θα αναμετριούνται με τις δυνατότητές τους (χρηματοδότηση μέτρων στήριξης), αλλά και με το ειδικό βάρος τους στις εμπορικές διαπραγματεύσεις (εδώ μπαίνει στην μέση για την Ελλάδα και το σύνολο των σχέσεων με ΗΠΑ). Ενώ λοιπόν σε ένα επίπεδο ανάλυσης ή/και ρητορικής ακούγεται λογικό το «αυτός ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος, ο οποίος ξεκινά, δεν θα ωφελήσει κανένα και θα βλάψει τους πάντες» (Κ. Μητσοτάκης), ή και σχεδόν συγκινητικά το «οι συνέπειες θα είναι πολύ σοβαρές για εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο (Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν), οι εν συνεχεία διαπραγματευτικές επιλογές και οι εσωτερικές οικονομικές διαρρυθμίσεις θα χρειαστούν περίσκεψη. Σε απλά Ελληνικά: να συγκρατηθεί το εξαρτημένο αντανακλαστικό «είμαστε πρωτοπόροι στην Ευρώπη», δηλαδή με τους πιο ενθουσιώδεις να μην χάνεται η αντίληψη του αληθινού δημοσιονομικού χώρου όταν συζητείται στήριξη κλάδων ή προϊόντων.

[Εν τω μεταξύ, για να κοντοσταθούμε λίγο και στους αληθινά κεντρικούς παίκτες του διεθνούς συστήματος, ας μην χάσουμε από την ματιά μας την διατύπωση του Κινέζου Προέδρου Σι Τζιπίνγκ: «κάποιες χώρες χτίζουν ψηλούς τοίχους γύρω από μικρές αυλές». Μετά από λίγες ημέρες, ήρθαν δασμοί-αντίμετρα της Κίνας με συντελεστή 34% σε όλα τα αμερικανικά προϊόντα. Και, λίγο αργότερα, ο προσερχόμενος ως επόμενος Καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς αρχίζει να μετακινείται από μια θέση που θεωρούσε την Κίνα «συστημικό αντίπαλο» και να αναζητά διεξόδους προσέγγισης προς το Πεκίνο.

Και, για να μην θεωρηθεί ότι η Ελλάδα δεν θα συναντήσει μπροστά της αντίστοιχους πειρασμούς, πλην της συνεχιζόμενης πρόκλησης για το αύριο του Πειραιά/Cosco, υπάρχει ήδη και η πρόσφατη αναφορά του Κινέζου Πρέσβη στην Αθήνα για «ενίσχυση ικανοτήτων ναυπηγείων και ναυπήγησης» στην Ελλάδα από πλευράς Κίνας, αλλά και για εισαγωγή «εξαρτημένων πλοίων που κατασκευάζονται στην Ελλάδα» στην Κινεζική αγορά. 

Και εδώ, ζητούμενο η περίσκεψη.