Δεν απαιτείται κάποια ιδιαίτερη παρατηρητική ικανότητα για να αντιληφθεί κανείς ότι ο κόσμος γύρω μας υφίσταται τεράστιες συστημικές, σχεδόν τεκτονικές, αλλαγές. Το ότι ζούμε σε φάση ανατροπών, ανασφάλειας και ρευστότητας, σε όλα τα επίπεδα, από τη γεωπολιτική και τη γεωοικονομία μέχρι το επιχειρείν, την τεχνολογία και το κλίμα, επισημαίνεται άλλωστε πλέον από κάθε πλευρά, σχεδόν σε κάθε ανάλυση.

Το να αναγνωρίζεται και να συνειδητοποιείται κάτι τέτοιο είναι ένα πράγμα. Εντελώς διαφορετικό πράγμα, όμως, και πολύ πιο δύσκολο, είναι το να προσαρμόζεται κανείς στο νέο περιβάλλον. Η αποτελεσματική προσαρμογή άλλωστε προϋποθέτει μια σφαιρικότερη κατανόηση των βαθύτερων αιτιών και δυναμικών μιας κατάστασης, και σε αυτή τη δουλειά είμαστε ακόμη πολύ πίσω. 

Αναφερόμαστε συχνά στην έννοια της κρίσης, δίνοντας έμφαση στους μετασχηματισμούς της εξωτερικής πραγματικότητας, χωρίς να μιλάμε για το υποκείμενο που ζει μέσα σε αυτή και καλείται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της. Μια κρίση, ωστόσο, πλήττει πρωτίστως τα λεγόμενα υποκειμενικά πλαίσια αναφοράς, τις εννοιολογικές και αναλυτικές κατηγορίες με τις οποίες έχουμε συνηθίσει να προσεγγίζουμε τον κόσμο και κινούμαστε σε αυτόν, τα μέσα διά των οποίων αποκτούν νόημα και σημασία όσα συμβαίνουν γύρω μας, εντασσόμενα σε ένα συγκριμένο και οικείο πλαίσιο, που με τη σειρά του επιτρέπει την αφομοίωσή του. Κοντολογίς, δεν είναι απλά ότι ο κόσμος αλλάζει, είναι επίσης, αν όχι κυρίως, ότι αυτή τη στιγμή δεν διαθέτουμε τα αναγκαία εργαλεία για να συλλάβουμε αυτές τις αλλαγές σε όλο τους το εύρος. 

Στο ειδικό τεύχος της Οικονομικής Επιθεώρησης που κρατάτε στα χέρια σας −το οποίο συμπίπτει με τη 10η επέτειο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών και είναι αφιερωμένο σε αυτό− επιχειρήσαμε, στο μέτρο των δυνάμεων και των δυνατοτήτων μας, να απαντήσουμε σε αυτό το κενό. Καταδυόμενοι σε μια σειρά από ζητήματα, από το θρυλούμενο τέλος της Δύσης, τα αδιέξοδα της Ευρώπης και τον νέο αναδυόμενο πολυπολισμό, μέχρι την παγκόσμια οικονομία και τους εμπορικούς πολέμους, το τραπεζικό σύστημα και τη νομισματική πολιτική, την τεχνητή νοημοσύνη και το επιχειρείν ή την απειλή της κλιματικής κρίσης. Αρωγός μας, οι σημαντικοί ομιλητές που φιλοξενεί και αυτή τη χρονιά το Οικονομικό Φόρουμ, από κάθε πεδίο της ανθρώπινης δραστηριότητας, κείμενα και συνεντεύξεις των οποίων φιλοξενούμε στο παρόν τεύχος. 

Από το εγχείρημα αυτό δεν θα μπορούσαν να λείπουν και τα εν οίκω. Σε μια συγκυρία δύσκολη και απαιτητική, όπου η έλλειψη εμπιστοσύνης της κοινωνίας προς το πολιτικό σύστημα συλλήβδην και τους περισσότερους θεσμούς φαίνεται να επαν-ενεργοποιεί ρήγματα και δυναμικές που θεωρούσαμε ότι έχουμε αφήσει πίσω μας μετά τη δεκαετή οικονομική κρίση∙ όπου οι ανακατατάξεις στον μεγάλο κόσμο φαίνεται να επηρεάζουν τη γειτονιά μας με τρόπους ακόμη έμμεσους αλλά σίγουρα δραστικούς∙ όπου η υγιής ελληνική επιχειρηματικότητα αναζητεί τρόπους να συγχρονιστεί με τις διεθνείς εξελίξεις και να ανταγωνιστεί διεθνείς παίκτες − και σε πάμπολλες περιπτώσεις τα καταφέρνει διακρινόμενη. 

Οι περίοδοι ανακατατάξεων και ανατροπών δίνουν την αίσθηση ότι ο χρόνος κινείται γρηγορότερα από το συνηθισμένο. Γεννούν δε συχνά μια σχεδόν εμμονική, αν όχι στρουθοκαμηλική, επιθυμία να κρυφτούμε από αυτόν, με την ελπίδα ότι οι αλλαγές που προκαλεί θα ανασχεθούν απλώς και μόνο επειδή κλείσαμε τα μάτια. Δεν είναι τυχαίο ότι το 1871 οι Γάλλοι Κομμουνάροι, λίγο πριν η Κομμούνα των Παρισίων πνιγεί στο αίμα, πυροβολούσαν μεθυσμένοι τα ρολόγια, διατεινόμενοι ότι θα σταματήσουν τον χρόνο. Ας φροντίσουμε να μην τους μιμηθούμε.