Από τα πρώτα του βήματα το περιοδικό εστιάζει στις διεθνείς σχέσεις και τις γεωπολιτικές ισορροπίες, πρωτίστως από την οικονομική σκοπιά. Έχοντας μόλις συμπληρώσει έναν χρόνο ζωής, τον Αύγουστο του 1935, η Βιομηχανική Επιθεώρηση καταπιάνεται με τη σχέση της Γερμανίας με την παγκόσμια οικονομία και το πρόβλημα που δημιουργούν τα υπέρογκα χρέη που προέκυψαν από τις πολεμικές αποζημιώσεις. Στην εξουσία στο Βερολίνο είναι ήδη οι ναζί και ο ανταποκριτής του περιοδικού μεταφέρει την εικόνα πως οι διεθνείς οικονομικές σχέσεις ταλανίζονται από σύγχυση και αβεβαιότητα «εξ αφορμής των πολιτικών σφαλμάτων των αποφάσεων της Συνθήκης των Βερσαλλιών».

Είναι η εποχή που οι πολιτικές ανακατατάξεις στην Ευρώπη αμφισβητούν το διεθνές status quo που επιχείρησαν να επιβάλουν οι φιλελεύθερες δυνάμεις, μετά τη νίκη τους στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτό που έμεινε στην Ιστορία ως τα «14 σημεία του Γουίλσον». Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά τις Βερσαλλίες, σχεδόν τίποτα δεν θυμίζει το καθεστώς ειρήνης, ελευθερίας και συνεργασίας των λαών που υπόσχονταν οι νικητές.

Η συζήτηση για τους δασμούς πριν ένα αιώνα

Στις ΗΠΑ έχει μεσολαβήσει η κρίση του ’29 και βασικό ενδιαφέρον της κυβέρνησης Ρούζβελτ είναι η ανόρθωση της οικονομίας. Αυτό, όμως, δεν σήμαινε και την υιοθέτηση προστατευτικής πολιτικής έναντι του διεθνούς εμπορίου – το αντίθετο: πριν από τις εκλογές του 1932 ο Ρούζβελτ κατηγορούσε τον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο, Χέρμπερτ Χούβερ, για την αύξηση των δασμών σε περισσότερα από 20.000 εισαγόμενα αγαθά. Τα αντίποινα στα οποία προχώρησαν οι άλλες χώρες είχαν τελικά ως αποτέλεσμα να επιδεινωθεί η Μεγάλη Ύφεση.

Γι’ αυτό ο πρόεδρος Ρούζβελτ ακολούθησε πολιτική μείωσης δασμών και προώθησης του διεθνούς εμπορίου. Το 1934 υπέγραψε τον Νόμο περί Αμοιβαίων Εμπορικών Συμφωνιών, ο οποίος του έδινε την εξουσία να διαπραγματεύεται χαμηλότερους δασμούς με άλλες χώρες χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου. Αυτή η πολιτική βοήθησε στη μείωση των δασμών και στην υπογραφή εμπορικών συμφωνιών, ενισχύοντας το εμπόριο και συμβάλλοντας στην οικονομική ανάκαμψη.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Εμπορική συμφωνία Ηνωμένων Πολιτειών και Καναδά, στην οποία αναφέρεται άρθρο στο τεύχος Νοεμβρίου του 1935 της Βιομηχανικής: «Η πολιτική των αμοιβαίων τελωνειακών παραχωρήσεων του κ. Ρούζβελτ και η φιλοαμερικανική πολιτική της νέας Φιλελευθέρας Καναδικής κυβερνήσεως επέτρεψαν την επανασύσφιξιν των εμπορικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών».

Η σκιά του φασισμού και η μεταπολεμική διεθνής τάξη

Στην Ευρώπη, όμως, η σκιά του φασισμού καλύπτει όλο και περισσότερες χώρες και το οικονομικό παράδειγμα της Γερμανίας φαντάζει ελκυστικό. Τον Δεκέμβριο του 1936 η Βιομηχανική παρουσιάζει «Το τετραετές σχέδιον της Γερμανίας». Σκοπός του είναι «η εξασφάλισιν της Γερμανίας από της απόψεως των πρώτων υλών». Ανέλαβε να το υλοποιήσει ο στρατηγός Χέρμαν Γκαίριγκ, «δοθείσης εις αυτόν ευρείας πληρεξουσιότητος δράσεως». Οι στόχοι του σχεδίου «συνοψίζονται εις την αύξησιν της παραγωγής γερμανικών βιομηχανικών πρώτων υλών και της κατασκευής γερμανικών υλών κινήσεως εργοστασίων».

Είναι γνωστά όσα τραγικά ακολούθησαν την επόμενη δεκαετία. Μετά τη συντριβή του ναζισμού και το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι νικητές υπόσχονται μια παγκόσμια τάξη που δεν θα επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος. Τον Μάρτιο του 1947 το περιοδικό αναφέρεται στη διεθνή οικονομική συνεργασία: «Ο Πρόεδρος της Β. Αμερικανικής Συμπολιτείας κ. Τρούμαν, αναγνωρίζων ως πραγματικόν γεγονός την αλληλεξάρτησιν των λαών, η παραγνώρισις του οποίου μόνον συμφοράς δύναται να προκαλέση, κατανοών πλήρως την ανάγκην της παγκοσμίου οικονομικής συνεργασίας προς αποφυγήν της οικονομικής αναρχίας και των αλλεπαλλήλων οικονομικών κρίσεων, αίτινες επηκολούθησαν την μετά την συνθήκην των Βερσαλλιών περίοδον (…) ανέγραψεν εν τω υπό ψήφισιν ευρισκομένω ήδη προϋπολογισμώ των ΗΠΑ πιστώσεις δια την παροχήν βοηθειών και δανείων εις ξένας χώρας προς ανασυγκρότησιν αυτών».

Λίγους μήνες αργότερα, τον Αύγουστο του 1947, αναλυτικό άρθρο περιγράφει τις αρχές της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ. Καθώς ο ένοικος στον Λευκό Οίκο παραμένει Δημοκρατικός (ο Τρούμαν, που διαδέχθηκε τον Ρούζβελτ), διατηρείται η πολιτική υπέρ του διεθνούς εμπορίου: «Ο Αμερικανός υφυπουργός των Εξωτερικών Άτσεσον εξέφρασε επισήμως την επιθυμίαν της Αμερικανικής Κυβερνήσεως να διεξαγάγη οικονομικάς διαπραγματεύσεις με αρκετές χώρας. Αι χώραι αυταί είναι: η Αυστραλία, το Βέλγιον, η Βραζιλία, ο Καναδάς, η Κίνα, η Χιλή, η Κούβα, η Γαλλία, η Ολλανδία, η Ιταλία, ο Λίβανος, το Λουξεμβούργον, η Νέα Ζηλανδία, η Νορβηγία, η Νοτιοαφρικανική Ένωσις, η Τσεχοσλοβακία, η Σοβιετική Ένωσις, το Ηνωμένον Βασίλειον». Ταυτόχρονα, δε, δημοσιεύτηκε «εκτενής κατάλογος εμπορευμάτων, δια τα οποία αι Ηνωμέναι Πολιτείαι, κατά τας σχετικάς διαπραγματεύσεις, θα ήσαν πρόθυμοι να παράσχουν ευκολίας ως προς τους εισαγωγικούς δασμούς».

Το σχέδιο Μάρσαλ και η δημιουργία της ΕΟΚ

Το μεθεπόμενο τεύχος, τον Οκτώβριο, φιλοξενεί το άρθρο: «Η οικονομική ανόρθωσις της γηραιάς Ευρώπης εξαρτάται από την άφθονον εισροήν δολαρίων». Ο λόγος, βέβαια, για το Σχέδιο Μάρσαλ, που έχει ήδη ξεκινήσει, αλλά όπως επισημαίνει το περιοδικό, «κινείται βραδύτατα». Οι ρυθμοί έχουν επιταχυνθεί τον επόμενο Ιούλιο, αλλά ο τίτλος του άρθρου υπογραμμίζει το μέγεθος του προβλήματος: «Το πλήθος των αναγκών της ευρωπαϊκής ηπείρου και η αντιμετώπισις αυτών υπό των Ηνωμένων Πολιτειών». Ο λόγος της συνεργασίας; «Δια να σωθή ο κόσμος από τον ερυθρόν ολοκληρωτισμόν», επισημαίνει ο υπότιτλος. «Σκοπόν του Προγράμματος αποτελεί η ανάκτησις εκ μέρους της ευρωπαϊκής οικονομίας της προ του πολέμου παραγωγικότητός της».

Στην ίδια κατεύθυνση δείχνει να στοχεύει και ένα δεύτερο εγχείρημα, στο οποίο το περιοδικό αναφέρεται ήδη τον Μάιο του 1948: «Η σημασία της ενώσεως των χωρών της Μπενελούξ» (Βέλγιο, Ολλανδία και Λουξεμβούργο). Ο αρθρογράφος υποστηρίζει ότι η δασμολογική ένωση αποτελεί προοίμιο της οικονομικής και όλα αυτά ανοίγουν τον δρόμο για τη «μελλοντικήν ευημερίαν της ηπείρου μας».

Πράγματι, στον πυρήνα των τριών αυτών μικρότερων χωρών σύντομα θα προστεθούν Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, για να δημιουργήσουν αρχικά την Ένωση Άνθρακα και Χάλυβα και τελικά την ΕΟΚ. Η αμερικανική στήριξη στα εγχειρήματα αυτά είναι σαφής. Καθώς, βέβαια περνούν οι δεκαετίες, η μεταπολεμική οικονομική άνθηση δίνει τη θέση της στην κρίση της δεκαετίας του ’70 και η μετωπική σύγκρουση με τη Σοβιετική Ένωση στην detante.

Τον Μάρτιο του 1970 το περιοδικό φιλοξενεί άρθρο για την «Εμπορική εκστρατεία των ΗΠΑ κατά της Ευρώπης». Όπως επισημαίνει «τα εμπορικά προβλήματα του 1970 διαφέρουν εκείνων του παρελθόντος». Στον Λευκό Οίκο βρίσκεται ο Νίξον, που προ μερικών μηνών «υπέβαλεν εις το Κογκρέσσον το, από μακρού αναμενόμενον, νομοσχέδιον περί εμπορίου», στο οποίο «εζήτησε να του δοθή ελευθερία δράσεως εναντίον των χωρών εκείνων, αι οποίαι έχουν λάβει μέτρα ανασταλτικά των εξ Ην. Πολιτειών εισαγωγών».

Οι ασιατικοί γίγαντες

Είναι η περίοδος που στον διεθνή οικονομικό στίβο αναδύονται οι ασιατικοί γίγαντες. Τον Μάιο του 1973 το περιοδικό αναδημοσιεύει άρθρο των Financial Times για τη «Μεγάλης κλίμακος επενδυτική εξόρμησις της Ιαπωνίας εις ολόκληρον τον κόσμον». Σημειώνει ότι «την τελευταίαν δεκαετίαν η Ιαπωνία κατέπληξε τον κόσμον με τας εντυπωσιακάς εξαγωγικάς επιδόσεις της».

Λίγο νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 1972, άλλο άρθρο της βρετανικής εφημερίδας που αναδημοσιεύεται επισημαίνει ότι «Η Λαϊκή Κίνα καθιστά ήδη έντονον την παρουσίαν της εις το διεθνές εμπόριον». Λίγο μετά «τας εντυπωσιακάς διπλωματικάς επιτυχίας της εις τον χώρον της διεθνούς πολιτικής, ή, μάλλον, άλλοτε παραλλήλως και άλλοτε εν συνδυασμώ προς αυτάς, η Λαϊκή Κίνα ήρχισε να κάμνη λίαν αισθητήν την παρουσίαν της και εις τον χώρον των διεθνών εμπορικών συναλλαγών».

Τον Φεβρουάριο του 1973 το περιοδικό επανέρχεται στην πολιτική του Νίξον απέναντι στην Ευρώπη, διακηρύττοντας: «Το 1973 “Έτος Ευρώπης” δια τον πρόεδρο Νίξον». Υποστηρίζει ότι «ο κ. Νίξον θα αφιερώση πολύ περισσότερον χρόνον και θα δώση μεγαλυτέραν προσοχήν εις την βελτίωσιν των σχέσεων των ΗΠΑ με τους Ευρωπαίους συμμάχους των». Οι ισορροπίες του Ψυχρού Πολέμου έχουν αλλάξει, αλλά δεν έχουν ανατραπεί. Το αντίπαλο δέος παραμένει και θέτει όρια στις ρωγμές που επιτρέπεται να δημιουργηθούν στις ευρωατλαντικές σχέσεις. Όρια που πλέον δεν φαίνεται να υπάρχουν.