Το 2022, πάνω από ένα δισεκατομμύριο τόνοι τροφίμων πετάχτηκαν από νοικοκυριά, καταστήματα λιανικής και επιχειρήσεις εστίασης, σύμφωνα με στοιχεία του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ. Η σπατάλη τροφίμων αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του παγκόσμιου διατροφικού συστήματος και  το κόστος της είναι επίσης τεράστιο με την Παγκόσμια Τράπεζα να υπολογίζει λίγα χρόνια νωρίτερα την αντίστοιχη ζημιά στα 1,2 τρισ. δολάρια (στοιχεία 2020).

Στα ταξίδια της σε διάφορες χώρες του πλανήτη, η επιχειρηματίας Chloe Stewart άρχισε να υποπτεύεται τις πραγματικές διαστάσεις το προβλήματος: «Έβλεπα πιάτα να ξεχειλίζουν, από το Πεκίνο μέχρι τη Βοστώνη, και σκεφτόμουν: “Δεν υπάρχει περίπτωση να το φάει όλο αυτό κάποιος”. Με εξόργιζε», θυμάται η ίδια, μιλώντας πρόσφατα στο CNBC.

Και κάπως έτσι γεννήθηκε το “Nibs etc.”, μία εταιρεία που ξεκίνησε από ένα blog, αφιερωμένο σε «παρεξηγημένα» υλικά όπως οι σπασμένοι κόκκοι κακάο, στοχεύοντας στη μαγειρική αξιοποίηση τμημάτων φρούτων και λαχανικών που συνήθως καταλήγουν στα σκουπίδια — όπως τα σπόρια της κολοκύθας. Για τη Stewart, αυτά δεν είναι «απόβλητα» αλλά πρώτες ύλες που μπορούσαν να «ανακυκλωθούν» και να αξιοποιηθούν.

Το 2018, η Stewart ξεκίνησε να παρασκευάζει στο σπίτι της μπάρες granola, αλμυρά κράκερ και κέικ μπανάνας, τα οποία πωλούσε στη φημισμένη Borough Market του Λονδίνου. Σε κοντινό πάγκο πουλούσαν φρέσκους χυμούς, και σύντομα άρχισε να αξιοποιεί τον πολτό από τα φρούτα — δηλαδή τα υπολείμματα από το στύψιμο των φρούτων — για νέες συνταγές. «Ο πολτός δεν είναι σκουπίδι. Περιέχει φυτικές ίνες και πολλά θρεπτικά στοιχεία», εξηγεί.

Σήμερα, το βασικό υλικό των προϊόντων της είναι πολτός μήλου από παραγωγό μηλίτη στο Κεντ, ο οποίος περιλαμβάνεται στο 25% των κράκερ της και αποτελεί βάση για granola. Τα προϊόντα της φιγουράρουν πλέον στα ράφια καταστημάτων όπως το Selfridges.

Αναζητώντας νέες λύσεις, η Stewart εξελίσσει τώρα ένα σνακ με πατατάκια από περισσεύματα πατάτας και υπολείμματα βυνοποιίας, που συνήθως προορίζονται για ζωοτροφή. Παρασκευάζει επίσης μπισκότα τύπου digestive από υποπροϊόντα παραγωγής ελαίου από κραμβέλαιο. Και τα δύο προϊόντα αποτελούνται κατά 40% με 50% από ανακυκλωμένα συστατικά.

Το μέλλον της βιομηχανίας τροφίμων μπορεί να είναι «θετικό προς τη φύση», λέει το Ίδρυμα Ellen MacArthur, που προωθεί την κυκλική οικονομία. Ορισμένα από τα προϊόντα του Nibs κέρδισαν πρόσφατα βραβεία στον διαγωνισμό «Big Food Redesign Challenge» του Ιδρύματος. Ανάμεσα στους νικητές ήταν και η εταιρεία Hodmedod, που παρασκευάζει ζυμαρικά από «ζαρωμένα» μπιζέλια, καθώς και η Toast, μια μπύρα που φτιάχνεται με… περισσευούμενο ψωμί.

«Ελπίζουμε ότι μια μέρα, κάθε φορά που θα διαλέγετε ένα προϊόν από το ράφι, θα ξέρετε ότι βοηθάτε τη Φύση», λεέι η Beth Mander, υπεύθυνη του διαγωνισμού.

Μία ακόμα καινοτομία είναι το SeaMeat, ένα μίγμα από φύκια που μπορεί να αντικαταστήσει έως και το 25% του κρέατος σε ένα μπιφτέκι, χωρίς να αλλοιώνει τη γεύση. «Δεν έχει γεύση θάλασσας», εξηγεί η Hannah Weise από τη The Seaweed Company. «Αντίθετα, προσθέτει υφή, το κάνει ζουμερό και του δίνει μια πλούσια γεύση umami». Με έως και 32% περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και χωρίς να απαιτούν λιπάσματα, τα φύκια αναδεικνύονται ως ιδανικό συστατικό για πιο βιώσιμες διατροφικές αλυσίδες.

Η Stewart δηλώνει αισιόδοξη: «Ξεκινάμε με premium προϊόντα. Ο στόχος είναι η ευρεία διάδοση. Για να φτάσουμε εκεί, πρέπει να αξιοποιήσουμε την οικονομία κλίμακας».

Πολλά από τα ανακυκλωμένα προϊόντα του διαγωνισμού βρίσκονται ήδη στα ράφια του καταστήματος Waitrose, στο πλαίσιο της στρατηγικής του για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Όπως λέει ο Ben Thomas, υπεύθυνος περιβάλλοντος της εταιρείας: «Η βιομηχανία τροφίμων είναι μέρος του προβλήματος, οφείλει λοιπόν να είναι και μέρος της λύσης».