Τα τελευταία χρόνια, η Ινδία έχει υιοθετήσει μια δυναμική στάση σε πολυμερείς οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη, η G20 και οι BRICS, όπου προσπάθησε να ενισχύσει τη φωνή των αναπτυσσόμενων χωρών. Το πλαίσιο της παγκόσμιας διακυβέρνησης μετατοπίζεται προς τη δημιουργία ενός πιο πολυπολικού κόσμου και η συμμετοχή της Ινδίας σε αυτά τα φόρα αντανακλά την επιθυμία της να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο», αναφέρει ο πρόεδρος του Chintan Research Foundation, του think tank του ινδικού Oμίλου-κολοσσού Adani, με στόχο την προώθηση της καινοτομίας, της έρευνας και της ηγεσίας. Μιλώντας στην Οικονομική Επιθεώρηση, ο Σίσιρ Πριανταρσί παρουσιάζει την οπτική της Ινδίας στις παγκόσμιες εξελίξεις, αλλά και τις απαντήσεις που σχεδιάζει να δώσει η χώρα στις προκλήσεις του νέου κόσμου που φαίνεται να διαμορφώνεται. 

Το στρατηγικό βάρος της Ινδίας 

Ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα, η Ινδία έχει καταστεί ένας μείζων παίκτης σε παγκόσμιο επίπεδο. Τώρα, όμως, αρχίζει και γίνεται αντιληπτή η σημασία της σε γεωπολιτικό και οικονομικό επίσης επίπεδο. Πώς εξηγείται αυτό κατά τη γνώμη σας; 

Η επικρατούσα διεθνής τάξη πιέζεται σήμερα από την πόλωση, λόγω των γεωπολιτικών συγκρούσεων στην Ανατολική Ευρώπη, τη Δυτική Ασία και τη Μέση Ανατολή. Είναι μια κατάσταση εγγενώς διαφορετική από την παγκόσμια τάξη που κράτησε τον κόσμο ενωμένο στις αρχές του αιώνα. Η Ρωσία ήταν αναπόσπαστο μέρος των G7, ως το όγδοο μέλος τους, ενώ η πολιτική στάση της Κίνας δεν είχε δείξει τη σθεναρότητα που διατηρεί στη σημερινή εποχή. Στο πολυμερές αυτό τραπέζι με τους εκλεκτούς συνδαιτυμόνες, η Ρωσία και η Κίνα είχαν πολύ λίγα κοινά μοτίβα στον τρόπο που ψήφιζαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Tα πρώτα χρόνια της δεύτερης δεκαετίας του αιώνα, η διεθνής τάξη άρχισε να παρακολουθεί συστημικές αλλαγές στις δυναμικές των μεγάλων δυνάμεων, καθώς η Ρωσία και η Κίνα έλκονταν η μια προς την άλλη και σκλήραιναν τις θέσεις τους έναντι της Δύσης. Η κεντρική θέση της Ινδίας, ως ενός μη πολωμένου παγκόσμιου παίκτη, πρέπει να γίνει κατανοητή σε αυτό το υπόβαθρο. Το ανανεωμένο στρατηγικό βάρος της Ινδίας οφείλεται στη sui generis ουδέτερη διαλειτουργικότητά της σε μια αμφισβητούμενη τάξη. Αυτή η διαλειτουργικότητα απευθύνεται στον ευρύτερο Παγκόσμιο Νότο, που θέλει να αποφύγει σκληρές γεωπολιτικές επιλογές και να επικεντρωθεί στην κρίσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Η επιτυχημένη επιμονή της Ινδίας να συμπεριληφθεί η Αφρικανική Ένωση στους G20 ήταν ένα σαφές παράδειγμα του επιδέξιου διπλωματικού στρατηγήματος της Ινδίας να διατηρήσει την εστίαση στις ανάγκες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Τα διαπιστευτήρια της Ινδίας ως παίκτη βαρέων βαρών του Παγκόσμιου Νότου έχουν επίσης απήχηση στους G7, καθώς η ομάδα προσκαλεί τακτικά την Ινδία στις συνόδους κορυφής της από το 2019. Η Ινδία παραμένει πλέον κεντρικός ομιλητής σε οποιαδήποτε συζήτηση για τις πολιτικές που αφορούν τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Επιπλέον, παρά τα διαρθρωτικά σοκ, όπως η πανδημία COVID-19, η Ινδία συνέχισε να ενισχύεται ως μια νέα και ανερχόμενη οικονομία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της. Η οικονομική σημασία της Ινδίας είναι επίσης πιο μεγάλη από ποτέ με το εξελισσόμενο τοπίο των BRICS+, καθώς παραμένει ένα από τα κράτη των BRICS που διατηρούν τη στενότερη συνεργασία με τη Δύση. Όσον αφορά το μέλλον της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης, η θέση της Ινδίας στα νεότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) και η New Development Bank (NDB), αποτελεί φωτεινό δείκτη του ρόλου της στη διαμόρφωση των θεσμών του 21ου αιώνα.

Η άνοδος της Ινδίας ως σημαντικού παίκτη στο γεωπολιτικό και οικονομικό πεδίο ήταν μια σταδιακή διαδικασία, που διαμορφώθηκε από διάφορους ιστορικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες. Σήμερα, ως η μεγαλύτερη δημοκρατία στον κόσμο και μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες μεγάλες οικονομίες, η Ινδία συγκεντρώνει αυξανόμενη προσοχή στην παγκόσμια σκηνή. Αυτή η ανάπτυξη δεν είναι απλώς θέμα οικονομικής επέκτασης. Περιλαμβάνει επίσης τον ρόλο της Ινδίας σε περιφερειακό επίπεδο και τη στρατηγική της θέση στη διεθνή πολιτική. Καθώς οι παγκόσμιες προκλήσεις είναι σε εξέλιξη, η λεπτότητα στους διπλωματικούς ελιγμούς και η οικονομική δυναμική της Ινδίας την καθιστούν βασικό παράγοντα στην παγκόσμια σκηνή. Η δέσμευσή της στις δημοκρατικές αξίες, την οικονομική ανάπτυξη και την περιφερειακή σταθερότητα αποκαλύπτουν ένα έθνος που όχι μόνο αναδεικνύεται σε παγκόσμια δύναμη, αλλά είναι επίσης έτοιμο να συνεισφέρει θετικά στη διεθνή κοινότητα. Η πορεία που βρίσκεται μπροστά μας απαιτεί αναμφίβολα την πλοήγηση σε πολύπλευρες προκλήσεις και την αξιοποίηση ευκαιριών, αλλά η πορεία της Ινδίας, ως περιφερειακής και παγκόσμιας δύναμης, είναι αναμφισβήτητα δυναμική, διαμορφώνοντας το μέλλον ενός πολυπολικού κόσμου.

Ινδία και Παγκόσμιος Νότος 

Στη νέα παγκόσμια αρχιτεκτονική, όπου εμπορικά μπλοκ και μπλοκ εξουσίας επαναδημιουργούνται (Αγγλόσφαιρα, Ευρώπη, Ρωσία, Κίνα), πού θα πρέπει να κατατάξουμε την Ινδία; Είναι σωστό ή λάθος να την εντάξουμε στον Παγκόσμιο Νότο;

Το διπλό σοκ των γεωπολιτικών συγκρούσεων και της πανδημίας έχουν επιτείνει την τάση των μεγάλων παικτών να έλκονται προς ένα μοτίβο δημιουργίας εμπορικών μπλοκ. Ωστόσο, η θέση της Ινδίας στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και το εμπόριο απέχει πολύ από αυτό το μοτίβο, που είναι προφανώς ορατό στις πρόσφατες οικονομικές σχέσεις Ρωσίας-Κίνας. Η Ινδία εκτιμά τους εμπορικούς της εταίρους, είτε πρόκειται για την ΕΕ, τις ΗΠΑ, τη Ρωσία ή τον ευρύτερο Παγκόσμιο Νότο. Αν και η Ινδία είναι βασικό μέλος του Παγκόσμιου Νότου, αυτή η σχέση αναφέρεται περισσότερο στις ανησυχίες ως προς την ανάπτυξη και σε ένα κοινό παρελθόν αποικιοκρατίας, παρά σε κάποιου είδους εμπορικό μπλοκ. Μέχρι σήμερα η Ινδία δίνει προτεραιότητα στην πολυδιάστατη συνεργασία με τον Παγκόσμιο Νότο, και το εμπόριο είναι μια από τις πτυχές αυτής της συνεργασίας. Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα την πολυδιάστατη προσέγγιση της Ινδίας στον Παγκόσμιο Νότο, ο πρωθυπουργός Μόντι εγκαινίασε πρόσφατα το MAHASAGAR, ένα όραμα όπου το εμπόριο παραμένει σημαντική παράμετρος, αλλά η αναπτυξιακή προοπτική και η βιώσιμη ανάπτυξη παραμένουν οι κύριοι μοχλοί πολιτικής. Ένα άλλο βασικό πεδίο όπου η Ινδία συνεργάζεται ενεργά μέσω διμερών και πολυμερών μορφών συνεργασίας είναι ο τομέας της ψηφιακής δημόσιας υποδομής DPI (Digital Public Infrastructure). Η Ινδία διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εισαγωγή του DPI στον δημόσιο διάλογο, καθώς ήταν μία από τις έξι βασικές προτεραιότητες για την Προεδρία της G20. Στο πλαίσιο του DPI, η Ινδία διαθέτει εργαλεία ψηφιακών πληρωμών, όπως η Ενοποιημένη Διεπαφή Πληρωμών (UPI), που προσφέρονται ως μέσα για να βοηθήσουν τον αναπτυσσόμενο κόσμο να αυξήσει την οικονομική ένταξη και τον οικονομικό αλφαβητισμό στο εσωτερικό των κοινωνιών του. Επί του παρόντος, επτά χώρες έχουν συνεργαστεί με την Ινδία και πλέον δέχονται πληρωμές βάσει UPI. Παρόμοιες συνομιλίες βρίσκονται σε εξέλιξη με πολλά κράτη της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής, και η Ινδία είναι αισιόδοξη ότι θα βοηθήσει αυτές τις αναπτυσσόμενες οικονομίες να εμβαθύνουν τη χρηματοοικονομική ένταξη. Με παρόμοιο ήθος, οι ελιγμοί της Ινδίας στο πολυμερές μέτωπο είναι συνυφασμένοι με τα ευρύτερα συμφέροντα του αναπτυσσόμενου κόσμου. Ζητήματα όπως η μεταρρύθμιση των θεσμών του Μπρέτον Γουντς παραμένουν ακρογωνιαίος λίθος των προσπαθειών της Ινδίας να καταστήσει τις χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες πιο δημοκρατικές και προσβάσιμες στον Παγκόσμιο Νότο. Η Ινδία συνεργάζεται επίσης με αυτές τις πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες για να επεκτείνει το αποτύπωμα της ηλιακής ενέργειας στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες (LDCs) και στις αναπτυσσόμενες χώρες των μικρών νησιών (SIDS) στο πλαίσιο της Διεθνούς Ηλιακής Συμμαχίας της.

Τα τελευταία χρόνια, η Ινδία έχει επίσης υιοθετήσει μια δυναμική στάση σε πολυμερείς οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη, η G20 και οι BRICS, όπου προσπάθησε να ενισχύσει τη φωνή των αναπτυσσόμενων χωρών. Το πλαίσιο της παγκόσμιας διακυβέρνησης μετατοπίζεται προς τη δημιουργία ενός πιο πολυπολικού κόσμου και η συμμετοχή της Ινδίας σε αυτά τα φόρα αντανακλά την επιθυμία της να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο. Η Ινδία έχει δώσει έμφαση σε ζητήματα όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας, τα οποία συμβαδίζουν με τα εθνικά της συμφέροντα και τις φιλοδοξίες των αναδυόμενων οικονομιών. Ο ρόλος της ως περιφερειακού ηγέτη είναι δυναμικός σε πρωτοβουλίες όπως η Ένωση της Νότιας Ασίας για Περιφερειακή Συνεργασία (SAARC) και η Πρωτοβουλία στον Κόλπο της Βεγγάλης για Πολυτομεακή, Τεχνική και Οικονομική Συνεργασία (BIMSTEC). Αυτές οι πλατφόρμες στοχεύουν στην ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας και της οικονομικής ολοκλήρωσης, αντικατοπτρίζοντας την πρόθεση της Ινδίας να προωθήσει τη σταθερότητα και την ευημερία στη Νότια Ασία. Επιπλέον, η πολιτική πρωτοβουλία Act East της Ινδίας σηματοδοτεί την αυξανόμενη εμπλοκή της στη Νοτιοανατολική Ασία, αναγνωρίζοντας τη σημασία των θαλάσσιων γειτόνων της στο εμπόριο και την ασφάλεια. Είναι ξεκάθαρο ότι η Ινδία παραμένει συνεπής στη χρήση της επιρροής της στην αρχιτεκτονική παγκόσμιας διακυβέρνησης για να καλύψει τις αναπτυξιακές ανάγκες για λογαριασμό του Παγκόσμιου Νότου.

ΙMEC

Υπάρχει μεγάλη συζήτηση τελευταίως για έναν νέο εμπορικό δρόμο (IMEC), που θα ξεκινά από την Ασία –με την Ινδία στο επίκεντρο−, θα περνά από τις αραβικές χώρες και θα φτάνει μέχρι την Ευρώπη (η Ελλάδα ευελπιστεί να συμμετάσχει, ορισμένοι άλλοι χάρτες ωστόσο δείχνουν την πορεία του δρόμου να περνά από την Τουρκία). Θα λέγατε ότι ο στόχος του νέου αυτού εμπορικού δρόμου είναι να αποτελέσει μια απάντηση στον νέο δρόμο του μεταξιού της Κίνας (BRI);

Ο IMEC είναι ο νέος εμπορικός δρόμος που ανακοινώθηκε στη Σύνοδο Κορυφής των G20 στο Δελχί τον Σεπτέμβριο του 2023. Είναι ένα φιλόδοξο έργο, που ως όραμα είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό έργο υποδομής. Υπόσχεται να ξεκλειδώσει νέες ευκαιρίες πολυδιάστατου εμπορίου μέσω συνδέσεων πολυτροπικών μεταφορών μεταξύ περιοχών που παραδοσιακά ήταν στενοί εμπορικοί εταίροι. Όταν εφαρμοστεί πλήρως, θα έχει τη δυνατότητα να διευκολύνει την ταχύτερη και πιο αποτελεσματική διακίνηση αγαθών, παρακάμπτοντας τα υπάρχοντα σημεία συμφόρησης, μειώνοντας τις καθυστερήσεις στη μεταφορά, μειώνοντας τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, μειώνοντας το κόστος και ξεπερνώντας τις προκλήσεις ασφάλειας. Όσον αφορά το εμπόριο μεταξύ της ΕΕ και της Ινδίας, ο IMEC θα μπορούσε να αλλάξει το οικονομικό παιχνίδι και να αποτελέσει μια ευκαιρία για την ενίσχυση των στρατηγικών εταιρικών σχέσεων. Σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο. όπου οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού αναδιαρθρώνονται, οι πολιτικές προστατευτισμού διαταράσσουν την υλικοτεχνική αλληλεξάρτηση και οι συγκρούσεις, ειδικά στη Δυτική Ασία, απειλούν τους υπάρχοντες εμπορικούς δρόμους, το IMEC προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για να ξεπεραστούν τα περισσότερα από αυτά τα εμπόδια. 

Το IMEC δεν αφορά απλώς την τοποθέτηση εμπορευματοκιβωτίων σε πλοία ή φορτηγά ή ράγες, αλλά είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Υπόσχεται να ενσωματώσει καλύτερα την Ινδία και την ΕΕ. Οι ευκαιρίες διέλευσης προσφέρουν ευκαιρίες ανάπτυξης για την περιοχή και φέρνουν την Ευρώπη και την Ινδία πιο κοντά χωροχρονικά. Προσφέρει επίσης πολύ περισσότερες πολύπλευρες εμπορικές δυνατότητες από τα παραδοσιακά εμπορικά είδη. Εξίσου χρήσιμο και σημαντικό είναι το σχέδιο για την ενσωμάτωση καθαρών αγωγών υδρογόνου στον διάδρομο. Η Ινδία προωθεί έντονα το υδρογόνο ως εναλλακτικό καύσιμο και ως αποτελεσματική μακροπρόθεσμη εναλλακτική λύση στα ορυκτά καύσιμα. Ενθαρρύνει την έρευνα και την καινοτομία σε αυτόν τον τομέα και έχει ήδη διαθέσει 2,5 δισ. δολάρια για την προώθηση της ανάδειξης της χώρας ως πράσινου κόμβου υδρογόνου. Αρκετοί εξέχοντες ινδικοί επιχειρηματικοί όμιλοι, συμπεριλαμβανομένου του Ομίλου Adani, αναπτύσσουν τεχνολογία πράσινου υδρογόνου σε μεγάλη κλίμακα. 

Στο μέτωπο της Ελλάδας και του IMEC, το πιο ενθαρρυντικό σημάδι είναι η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της Ινδίας, που αναφέρει ότι ο IMEC θα αποτελέσει το επίκεντρο της επόμενης φάσης στις σχέσεις Ινδίας-Ελλάδας. Ο IMEC έχει πολυδιάστατο χαρακτήρα και δεν είναι απλώς ένας διάδρομος συνδεσιμότητας, όπως το BRI. Στο πεδίο εφαρμογής του, θα αξιοποιήσει επίσης τις δυνατότητες για μεταφορά και μετάδοση δεδομένων υψηλής ταχύτητας, δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, πράσινου υδρογόνου κ.ο.κ. Επίσης, σε αντίθεση με το BRI, το οποίο βασίζεται κυρίως σε κεφάλαια και πόρους κυρίως από την Κίνα, το IMEC είναι ένα έργο μεταξύ καθιερωμένων στρατηγικών εταίρων, με δίκαιη συμμετοχή και συγκέντρωση κεφαλαίων. Όσον αφορά το αν αποτελεί απάντηση στο BRI, ο στόχος του IMEC δεν ήταν αυτός. Επίσης, οι χώρες που συμμετέχουν στο IMEC ή το BRI και η ίδια η χάραξη της διαδρομής δεν διασταυρώνονται, ούτε είναι αντίθετες μεταξύ τους. Μόλις τεθεί σε πλήρη λειτουργία ο διάδρομος, θα εναπόκειται στις αντίστοιχες χώρες να χρησιμοποιήσουν το πιο αποτελεσματικό σύστημα εμπορίου και συνδεσιμότητας.

Δασμοί και πολυμερής συνεργασία 

Πώς βλέπετε τις πρόσφατες εξελίξεις στην παγκόσμια πολιτική σκηνή με τη νέα αμερικανική διοίκηση; Οι αμοιβαίοι δασμοί θα επηρεάσουν την Ινδία; Τι αντίκτυπο θα έχει όλο αυτό στο πολυμερές εμπορικό σύστημα, όπως αυτό ενσαρκώνεται στον WTO;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν ένας σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια τάξη μας. Οι πολιτικές ενέργειες που απορρέουν από την Ουάσινγκτον είναι βέβαιο ότι θα έχουν επίδραση σε ολόκληρο το παγκόσμιο σύστημα. Η Ινδία αντιμετωπίζει τις ΗΠΑ ως ισχυρό εταίρο, με κοινά συμφέροντα γύρω από την παγκόσμια σταθερότητα και ειρήνη. Η επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού στις ΗΠΑ μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ υποδηλώνει ότι η εταιρική σχέση ΗΠΑ-Ινδίας έχει πολλές δυνατότητες για τους καιρούς που έρχονται. Αυτό είναι επίσης σαφές από το γεγονός ότι μία από τις πρώτες ενέργειες που έκανε ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ήταν να συναντήσει τους υπουργούς Εξωτερικών της ομάδας Quad. Η Ινδία προσβλέπει επίσης στην επίσκεψη του αντιπροέδρου Βανς, καθώς σίγουρα θα εργαστεί για την περαιτέρω εδραίωση της συνεργασίας μας. Όσον αφορά τη δέσμευση στους πολυμερείς θεσμούς, η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει ασφαλώς διαφορετική πολιτική στάση από την κυβέρνηση Μπάιντεν. Υπάρχει επίσης μια σαφής αλλαγή πολιτικής στην προσέγγιση των ΗΠΑ για την επίλυση της γεωπολιτικής σύγκρουσης στην Ευρώπη. Η αποχώρηση των ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, την UNESCO και την UNRWA αποτελεί ένδειξη ότι η νέα κυβέρνηση επαναδιαπραγματεύεται τις υποχρεώσεις της και στον τομέα των πολυμερών σχέσεων. Το θέμα των δασμών μπορεί επίσης να διαβαστεί υπό αυτό το πρίσμα, καθώς οι ΗΠΑ επιδιώκουν να αλλάξουν το εμπορικό τους ισοζύγιο με οικονομίες που έχουν εμπορικό πλεόνασμα έναντι των ΗΠΑ. Αν και οι δασμοί δεν θα πρέπει να αποτελούν μέσο πολιτικής πρώτης επιλογής, τα μεταγενέστερα αποτελέσματα μιας τέτοιας πολιτικής θα πρέπει να αξιολογηθούν, σε περίπτωση που αυτοί καταστούν πλήρως λειτουργικοί.

Όσον αφορά την πολυμερή συνεργασία, η μελλοντική της μοίρα θα εξαρτηθεί από το αν οι χώρες μπορούν να συμβιβάσουν την αρχή του συλλογικού οφέλους με την επιδίωξη του εθνικού συμφέροντος σε ένα πολυπολικό πλαίσιο. Εάν οι μεγάλες οικονομίες αποφασίσουν ότι μπορούν να προωθήσουν καλύτερα τις ατζέντες τους εκτός καθιερωμένων φόρουμ, η παγκόσμια κοινότητα κινδυνεύει με περαιτέρω κατακερματισμό, αφήνοντας τα μικρότερα έθνη ιδιαίτερα εκτεθειμένα στις αντιξοότητες της πολιτικής εξουσίας. Ωστόσο, η πολυμέρεια δεν αφορούσε ποτέ τις καλές προθέσεις μιας μεμονωμένης χώρας, αλλά ήταν η αναγνώριση ότι οι διακρατικές προκλήσεις, είτε είναι εμπορικοί φραγμοί, πανδημίες ή συνεχιζόμενες ανισότητες, απαιτούν συνεργασία που ξεπερνά τα σύνορα. Η χρηματοδότηση ενός παγκόσμιου οργανισμού δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως προκαταβολή για συγκεκριμένες εθνικές αποδόσεις, αλλά μάλλον ως επένδυση στη συστημική σταθερότητα. Όταν ένας κεντρικός συνεισφέρων αναμένει δυσανάλογη επιρροή, υπονομεύει την ιδέα της δικαιοσύνης και της συμπεριλήψης, διαβρώνοντας την εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών-μελών. Ίσως ο καλύτερος τρόπος να το πούμε είναι ότι η πολυμέρεια παραμένει σε κρίσιμη κατάσταση ή εν κενώ, καθώς στηρίζεται στην πολιτική βούληση μιας διαφορετικής και παγκόσμιας συνεργασίας για την εξυγίανσή της. Είτε αναζωογονηθεί είτε εξαφανιστεί θα έχει βαθιές επιπτώσεις σε ένα σταθερό σύστημα συναλλαγών, που βασίζεται σε κανόνες. Η πραγματική δοκιμασία για την ανθεκτικότητα της πολυμέρειας έγκειται στο εάν η υπόλοιπη διεθνής κοινότητα μπορεί να διατηρήσει και να μεταρρυθμίσει αυτά τα συστήματα χωρίς έναν μοναδικό ηγεμονικό υποψήφιο. Εάν μπορεί, τότε η πολυμερής συνεργασία όχι μόνο δεν θα είναι νεκρή, αλλά μπορεί να αποδειχθεί ικανή να αναβιώσει σε μια πολυπολική εποχή.

Οι προκλήσεις του μέλλοντος 

Η Ινδία έχει διακηρύξει ότι προσβλέπει να είναι μια ανεπτυγμένη χώρα μέχρι το 2047 (Bharat Viksit @2047). Έχει όμως επίσης δεσμευτεί να πετύχει μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2070. Πώς αντιμετωπίζει η χώρα την πρόκληση της εξισορρόπησης ανάμεσα στη βιωσιμότητα και την οικονομική ανάπτυξη; 

Η Ινδία αντιμετωπίζει μια μοναδική τριχοτόμηση στο ενεργειακό της τοπίο, που απαιτεί εξισορρόπηση της ταχείας οικονομικής ανάπτυξης, της βιωσιμότητας και της ενεργειακής ασφάλειας. Το φιλόδοξο όραμα της χώρας Viksit Bharat έχει ως στόχο η Ινδία να επιτύχει το καθεστώς της ανεπτυγμένης χώρας έως το 2047, στόχο που απαιτεί ταχεία βιομηχανική ανάπτυξη, υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και αντίστοιχη αύξηση στην κατανάλωση ενέργειας. Ωστόσο, η Ινδία έχει επίσης δεσμευτεί να φτάσει τις καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2070, κάτι που απαιτεί σημαντική μείωση των εκπομπών άνθρακα και απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα − ειδικά τον άνθρακα, ο οποίος επί του παρόντος διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην τροφοδοσία της οικονομίας. Ταυτόχρονα, η διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και η άμβλυνση της ενεργειακής φτώχειας παραμένουν κορυφαίες προτεραιότητες. Με την κατά κεφαλήν κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ινδία σε περίπου 1.400 kWh/έτος —ουσιαστικά χαμηλότερη από ό,τι στις ανεπτυγμένες χώρες— υπάρχει επείγουσα ανάγκη να επεκταθεί η ενεργειακή υποδομή της χώρας για να υποστηριχθεί η αυξανόμενη ζήτηση και να βγουν εκατομμύρια από την ενεργειακή φτώχεια. Για να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση, η Ινδία υιοθετεί μια πολύπλευρη προσέγγιση, που αξιοποιεί τα εντυπωσιακά της βήματα στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η χώρα αύξησε δραματικά το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη συνολική εγκατεστημένη δυναμικότητά της —από 11,5% το 2015 σε σχεδόν 44,5% το 2024— και έθεσε έναν φιλόδοξο στόχο, να επιτύχει δυναμικότητα 500 GW μη ορυκτών καυσίμων έως το 2030. Ωστόσο, ακόμα και με μια επιθετική ώθηση των ανανεώσιμων, οι προβλέψεις αναφέρουν ότι η Ινδία θα χρειαστεί επιπλέον 1.800 GW ισχύος τα επόμενα 23 χρόνια. Τα περίπου 400 GW αναμένεται να προέλθουν από μη ανανεώσιμες πηγές. Αυτό υπογραμμίζει την εγγενή ένταση μεταξύ της επίτευξης οικονομικής ανάπτυξης και της μείωσης της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η ενέργεια παραμένει προσβάσιμη και οικονομικά προσιτή. Μια βιώσιμη λύση για τον μετριασμό αυτής της τριχοτόμησης είναι η προώθηση της καινοτομίας μέσω συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, που αναπτύσσουν προηγμένες λύσεις υποδομής δικτύου και αποθήκευσης ενέργειας, διευκολύνοντας την ενσωμάτωση ανανεώσιμων και συμβατικών πηγών ενέργειας σε ένα υβριδικό σύστημα. Επιπλέον, στοχευμένες πολιτικές που διευρύνουν την πρόσβαση σε πιστώσεις, εκπαίδευση και τεχνολογία σε αγροτικές και υποεξυπηρετούμενες περιοχές μπορούν να βοηθήσουν να διασφαλιστεί ότι τα οφέλη από την αύξηση του ενεργειακού εφοδιασμού κατανέμονται δίκαια. Συνδυάζοντας αυτές τις στρατηγικές με ισχυρά δίχτυα κοινωνικής ασφάλειας, η Ινδία μπορεί να υποστηρίξει τις οικονομικές της φιλοδοξίες, να επιτύχει τους στόχους βιωσιμότητας και να εξασφαλίσει ένα αξιόπιστο, προσιτό ενεργειακό μέλλον για όλους τους πολίτες της.